راهنمای انواع مختلف یوگا: از آشتانگا تا یوگای بز
یوگا یک تمرین باستانی با هدف ایجاد اتحاد بین ذهن، بدن و روح است.
یوگا و آیورودا دارای رابطهای هم افزا هستند—هر دو از سنت ودایی هند باستان سرچشمه گرفتهاند و یکدیگر را در ارتقای سلامت،تندرستی و تعادل در زندگی تکمیل میکنند.
یوگا، تمرینی که امروزه شناختهشده و محبوب است، بر وضعیتهای فیزیکی بدن (آسانا)، تکنیکهای تنفسی (پرانایاما)، مدیتیشن و همچنین تمرینات معنوی تمرکز دارد که هدف نهایی آن وحدت ذهن، بدن و روح و دستیابی به رهایییا روشنبینی (سامادهی) است.
آیورودا یک سیستم درمانی جامع و طبیعی است که هدف آن حفظ سلامت از طریق تغذیه مناسب، داروهای گیاهی و اصلاح سبک زندگی، بر اساس ساختار بدنی و ذهنی منحصر به فرد هر فرد (دوشا) میباشد.
این دو مانند دو روی یک سکه، با هم دیدگاه یکامل و یکپارچه برای زندگی متعادل ارائه میدهند. در ادامه با مفهوم آیورودا و ارتباط آن با یوگا بیشتر آشنا میشویم.
آیورودا، که اغلب به عنوان علم خواهر یوگا شناخته میشود، یکی از کهنترین سیستمهای درمان جامع در جهان است. این سیستم سنتی،با تمرکز بر بهداشت شخصی و اجتماعی، داروهای گیاهی، فیزیوتراپی و رژیم غذایی، هم جنبه پیشگیرانه دارد و هم درمانی.
آیورودا در هند باستان و در همان بازه زمانیکه یوگا شکل گرفت—حدود ۳ تا ۵ هزار سال پیش—به وجود آمد. امروزه نیز آیورودا همچنان در جوامع مدرن رواج دارد. در نپال حدود ۸۰ درصد از مردم و در هند حداقل ۵۰۰ میلیون نفر از آیورودا به عنوان مراقبت درمانی اصلی خود استفاده میکنند.
در اسطورهها آمده است که آیورودا از سوی پزشک خدایان هندو، «دهنوانتاری» سرچشمه گرفته است. گفته میشود او با اَمریت (اکسیر جاودانگی) در یک دست و آیورودا در دست دیگر از آبها بیرون آمد تا به خدایان درمان هدیه دهد.
در منابع مکتوب، اولین اشارهها به آیورودادر «آتاروا ودا» دیده میشود که به عنوان قدیمیترین اثر مکتوب پزشکی در هند و منشأ آیورودای مدرن شناخته میشود.
واژه آیورودا از دو واژه سانسکریت «آیور»به معنای زندگی و «ودا» به معنای دانش یا علم تشکیل شده و به معنای «دانش زندگی» است.بر اساس این سیستم، برای داشتن سلامتی کامل، باید بین ذهن، بدن و روح تعادل برقرار باشد و بیماری زمانی بروز میکند که این تعادل از بین برود.
آیورودا به جای تمرکز صرف بر درمان بیماری،بر حفظ سلامت تأکید دارد، اما میتواند برای درمان بیماریهای خاص نیز راهکار ارائه دهد. این سیستم فرد محور است، یعنی درمان بر اساس ساختار بدنی و روانی منحصر به فرد هر فرد (دوشا) تنظیم میشود.
سه دوشا اصلی عبارتاند از: واتا (ترکیبیاز فضا و هوا)، پیتا (ترکیبی از آتش و آب)، و کافا (ترکیبی از آب و زمین) که در هر فرد به شکلی خاص ظاهر میشوند.
میتوان گفت آیورودا رویکردی جایگزین به سلامت است که به جای تمرکز بر علائم بیماری، علت اصلی آن را با در نظر گرفتن سبک زندگی و وضعیت روانی افراد بررسی میکند.
آیورودا، به عنوان یک سیستم پیشگیرانه،دستورالعملهایی برای حفظ سلامت ارائه میدهد. زندگی بر اساس آیورودا بیش از هر چیزبا تغذیه فردی مرتبط است.
سبک زندگی آیورودایی شامل شخصیسازی رژیم غذایی، فعالیتهای بدنی و عادات مراقبت از خود بر اساس ساختار فرد (دوشا) میباشد.
روتین روزانه آیورودایی (دیناچاریا) معمولاً شامل زمان بیداری، بهداشت فردی، ورزش، حمام، مدیتیشن، وعدههای غذایی منظم، مطالعه،کار، استراحت و خواب است. زمانبندی این موارد بر اساس ساعت زیستی آیورودایی و دوشای غالب فرد تنظیم میشود.
برای شروع سبک زندگی آیورودایی، لازم نیست تغییرات گسترده ایجاد شود. بهتر است با اصلاحات کوچک و تدریجی آغاز کرد، به خصوص در زمینههایی چون مدیتیشن و ورزش که ارتباط مستقیم با یوگا دارند.
اکنون که با آیورودا آشنا شدیم، میتوانیم به ارتباط آن با یوگا بپردازیم. هر دو سیستم، ریشه در سنتهای ودایی دارند و اهدافی مشابه را دنبال میکنند، هرچند تمرکز آنها متفاوت است.
ریشه فلسفی مشترک: هر دو از وداها نشأت گرفتهاند و از آموزههای مکتب سامکه پیروی میکنند.
هدف مشترک: هر دو بهدنبال برقراری تعادل بین ذهن، بدن و روح هستند.
رویکرد جامع: برخلاف پزشکی غربی، یوگا وآیورودا بر یکپارچگی جسم و روان تأکید دارند.
توجه به تغذیه و سبک زندگی: هر دو، تغذیه مناسب و عادات سالم مانند تنظیم زمان خواب و بیداری یا اصول اخلاقی (یاما و نیاما)را مهم میدانند.
با وجود شباهتها، یوگا و آیورودا از لحاظ ماهیت و اهداف با یکدیگر تفاوت دارند:
تمرکز اصلی: آیورودا بر سلامت فیزیکی و پیشگیری از بیماری تمرکز دارد، در حالی که یوگا بر رشد معنوی تأکید دارد.
روشها: آیورودا از تغذیه، گیاهان دارویی،ماساژ و سمزدایی استفاده میکند؛ یوگا بر آسانا، پرانایاما، مدیتیشن و انضباط اخلاقی تمرکز دارد.
شخصیسازی: آیورودا کاملاً فرد محور است؛یوگا نیز قابل انطباق است اما غالباً از یک مجموعه تمرینهای جهانی بهره میبرد.
دامنه کاربرد: آیورودا بیشتر به عنوان سیستم درمانی و مراقبت سلامت شناخته میشود، در حالی که یوگا راهی برای خودشناسی و روشن بینی است.
هدف نهایی: در آیورودا، هدف حفظ تعادل و سلامتی است؛ در یوگا، هدف رسیدن به سامادهی (روشنبینی) است و سلامت جسمی تنها وسیلهای در این مسیر به شمار میآید.
از آنجایی که یوگا و آیورودا مکمل هم هستند،استفاده همزمان از هر دو میتواند تأثیرات عمیقتری بر سلامت و رشد فردی داشته باشد.در واقع، تمرین یوگا بخشی از سبک زندگی آیورودایی به شمار میآید.
یتوان آنها را دو درخت کهن دانست که از یک خاک، یعنی حکمت ودایی، ریشه گرفتهاند. شاخههای یوگا به سوی آسمان رشد کرده و بهدنبال رشد فردی هستند، در حالی که آیورودا شاخههایی گسترده دارد که به سلامت جسم و سبک زندگی میپردازد. وقتی این دو شاخه به هم میرسند، سایهای آرامشبخش ایجاد میکنند که تعادل و تندرستی را برای فرد به ارمغان میآورد.
شناخت نوع دوشا (واتا، پیتا یا کافا) اولین قدم برای شخصیسازی تمرین یوگا است. با استفاده از آزمونهای آنلاین یا مطالعه منابع معتبر آیورودا میتوان به درک بهتری از نوع ساختار فردی رسید.
واتاها با حرکات آرام و زمینگیر بهتر تعادل مییابند. پیتاها به تمرینات خنککننده نیاز دارند و کافاها با حرکات پرانرژیتر از سستی و بی تحرکی فاصله میگیرند.
با هماهنگی تمرین یوگا با ریتم طبیعی بدن و انرژی روزانه، اثربخشی آن افزایش مییابد. به عنوان مثال، صبح برای تمرینات فعال و عصر برای حرکات آرامشبخش مناسب است.
با روتینهای ساده آیورودا مانند کشیدن زبان، روغنکشی دهان و مدیتیشن عصرگاهی میتوان سبک زندگی آیورودایی را فراتر از مت یوگا گسترش داد.
تغذیه آیورودایی یعنی خوردن غذاهایی متناسب با نوع دوشا، به همراه تمرکز ذهنی در زمان غذا خوردن. توجه به زمان وعدهها و کیفیت حضور ذهن، تأثیر مستقیمی بر سطح انرژی و کارایی تمرینات دارد.
گنجاندن تمرینات تنفسی و ذهن آگاهی در کنار آساناها باعث عمق یافتن تجربه یوگا و همراستا شدن آن با اصول آیورودایی میشود.
از مهمترین اصول آیورودا، درک و توجه به سیگنالهای بدن است. هر فرد باید بر اساس احساسات و تجربیات شخصی، فعالیتها و غذاهایی را انتخاب کند که باعث انرژی، تعادل و رضایت درونی میشود.
این رابطهی درونی با خود، کلید سلامت واقعی است، همانگونه که آیورودا آموزش میدهد.
شما میتوانید از طریق پر کردن فرم یا تماس تلفنی با ما در ارتباط باشید.