۱۱ شهریور ۱۴۰۴

یوگای چشم: از نگاه مقدس تا علوم اعصاب – فواید نوین برای بینایی، استرس و سلامت روان

یوگای چشم تمرینی باستانی است که امروز علوم اعصاب آن را دوباره مورد توجه قرار داده است. چشم‌ها تنها با مغز در ارتباط نیستند، بلکه بخشی از آن هستند.

Yogi lady with index finger and thumb around eyes doing eye yoga in white dress on pink background

 

یوگای چشم: از نگاه مقدس تا علوم اعصاب– فواید نوین برای بینایی، استرس و سلامت روان

 

 

یوگای چشم تمرینی باستانی است که امروز علوم اعصاب آن را دوباره مورد توجه قرار داده است. چشم‌ها تنها با مغز در ارتباط نیستند،بلکه بخشی از آن هستند. شبکیه بافت عصبی است و پیام‌های بینایی مستقیماً به بخش‌هایی از مغز می‌رسند که توجه، هیجان و برانگیختگی را تنظیم می‌کنند. بنابراین جهت نگاه و حرکت چشم‌ها می‌تواند بر ادراک، احساس و حالت روانی اثر بگذارد.

 

سنت یوگایی و نقش دریشتی

 

در سنت یوگا، «دریشتی» به معنای تمرکز نگاه برای آرام کردن ذهن و افزایش تمرکز است. متون کلاسیک مانند یوگا سوترا و بهاگاواد گیتا به این تمرین اشاره کرده‌اند. در سنت‌هایی مانند یانترا یوگای تبتی، حرکات چشمی شامل دنبال‌ کردن افقی و عمودی، چرخش و تغییر تمرکز از نزدیک به دور به‌ عنوان آماده‌سازی ذهن و سیستم عصبی برای مراقبه استفاده می‌شده است.

 

تمرین‌های مدرن و پژوهش‌های اولیه

 

در اوایل قرن بیستم، تمرین‌های چشمی برای کاهش خستگی و بهبود بینایی مطرح شد و بعدها پژوهشگران یوگا مانند سوامی کووالایاناندا این تمرین‌ها را با تکنیک‌های تنفس و وضعیت‌های بدنی ترکیب کردند. همچنین پژوهش‌های فیزیولوژیک نشان دادند که فشار یا حرکت چشم می‌تواند بر ضربان قلب و سیستم عصبی خودکار تأثیر بگذارد.

 

چشم و درمان‌های نوین روانشناختی

 

از دهه ۱۹۷۰، پژوهشگران بررسی کردند که حرکات چشم چگونه می‌توانند هیجان، توجه و حتی خاطرات را تحت تأثیر قرار دهند. این مسیر به پیدایش روش‌هایی مانند **درمان باز پردازش از طریق حرکات چشم (EMDR)** منجر شد که در درمان تروما کاربرد دارد. در EMDR،حرکت ریتمیک چشم‌ها همراه با یادآوری خاطرات دردناک به مغز کمک می‌کند تا تجربه را باز سازماندهی و هیجان منفی را کاهش دهد.

روش‌های دیگری مانند **درمان یکپارچه‌سازی حرکات چشم (IEMT)** و **برین‌اسپاتینگ** نیز بر پایه جهت نگاه یا ثابت‌ نگری توسعه یافتند و نشان دادند که تغییر یا نگه داشتن زاویه‌ی چشم می‌تواند مسیر پردازش خاطرات و هیجانات را تغییر دهد. این رویکردها از اصولی مشابه یوگای چشم بهره می‌برند، هرچند با اهداف درمانی مشخص.

 

تمرکز و نگاه گسترده

 

تمرین نگاه متمرکز، توجه را به یک نقطه محدود می‌کند و تمرکز و دقت را افزایش می‌دهد، در حالی که نگاه گسترده آگاهی را وسیع می‌کند و با کاهش برانگیختگی و آرام‌سازی سیستم عصبی همراه است. هر دو شیوه در یوگا و رویکردهای درمانی مدرن کاربرد دارند.

 

یوگای چشم در سلامت روان امروز

 

هرچند یوگای سنتی برای پردازش تروما طراحی نشده بود، امروزه پژوهش‌ها نشان می‌دهد حرکات و تغییرات نگاه می‌توانند به تنظیم هیجان،کاهش استرس و حتی بازسازی الگوهای عصبی مرتبط با تروما کمک کنند. ترکیب این تمرین‌ها با تنفس آرام و آگاهانه می‌تواند ایمنی و اثربخشی آن را بیشتر کند.

 

آینده یوگای چشم در درمان

 

هنوز استفاده از یوگای چشم در درمان تروما به‌ طور رسمی در آموزش‌های یوگا درمانی گنجانده نشده است، اما شواهد علمی روزافزون نشان می‌دهد که این تمرین‌ها می‌توانند نقش مهمی در تنظیم سیستم عصبی و حمایت از سلامت روان داشته باشند. آینده‌ی یوگای چشم می‌تواند پیوندی میان دانش سنتی و علوم اعصاب نوین باشد.

 

 

برای شرکت در جلسه اول کلاس یوگا در استودیو شانتی با ما در تماس باشید.

شما میتوانید از طریق پر کردن فرم یا تماس تلفنی با ما در ارتباط باشید.

جدید ترین بلاگ ها