آیا راهنماییهایی که در کلاسهای یوگا استفاده میشوند مغز را شکل میدهند؟
مربیان یوگا باید جنبه آموزش ذهن را نیز جدی بگیرند، نه فقط ابعاد فیزیکی، انرژیمحور یا احساسی آن.
بهرهگیری از علوم اعصاب نه برای اثبات یوگا، بلکه برای بهینهسازی روشها و حفظ مسئولیتپذیری در حمایت واقعی از سلامت و بهزیستی است.
مطالعهای جدید به سرپرستی دکتر سارا لازارو دکتر سات بیر خالصه، انگیزهای برای بازنگری بیشتر در مورد نقش راهنماییهای توجه در تمرین یوگا ایجاد کرده است. این دو پژوهشگر در سطح بینالمللی به عنوان پیشگامان علوم اعصاب تأملی شناخته میشوند. در این پژوهش، آنها به بررسی تأثیر سه مداخله ذهن-بدنی مختلف بر استرس درک شده و فعالیت مغزی در افرادی با استرس مزمن پرداختند.
شرکتکنندگان به سه گروه با مداخلات ۸ هفتهای تقسیم شدند که شامل جلسات هفتگی ۶۰ دقیقهای فردی و ۲۰ دقیقه تمرین روزانه در منزل بود:
مدیتیشن با تمرکز بر توجه: در چند هفته نخست، شرکتکنندگان تمرین کردند تا حواسپرتی خود را تشخیص داده و ذهن را به نقطهای خنثی همچون تنفس یا ذکر درونی بازگردانند. در مراحل بعدی، مدیتیشن عشق و مهربانی نیز اضافه شد که توجه همراه با شفقت به خود و دیگران را آموزش میدهد.
یوگای کندالینی: این روش شامل حرکات فیزیکی سنتی یوگای کندالینی، تکنیکهای پرانایاما (تنفس)، آرامسازی عمیق و مدیتیشن کوتاه بود. این تمرین تلفیقی از فعالیت بدنی، انرژی و تمرکز ذهنی است، اما بر بازگرداندن مداوم ذهن به یک نقطه خاص تأکید نمیکند.
آموزش روانشناختی: این گروه آموزش ساختار یافتهای درباره استرس و اثرات روانی آن به همراه راهکارهای رفتاری مقابله با آن دریافت کردند.
در پایان دوره، هر سه گروه کاهش در استرس ادراک شده را گزارش دادند که نشاندهنده تأثیر مثبت هر مداخله در سطح تجربه زیسته است.با این حال، پژوهشگران به جنبهای عمیقتر نیز پرداختند: فعالیت مغز در حالت استراحت.
با استفاده از تصویربرداری عصبی، ارتباط میان قشر کمربندی خلفی (PCC)و هیپوکامپ چپ بررسی شد. این دو ناحیه بخشی از شبکه پیشفرض مغز هستند که در زمانهایی فعال میشوند که ذهن درگیر فعالیتی خاص نیست، مانند خیالپردازی، نگرانی یا نشخوار فکری. در افراد دارای اضطراب، افسردگی یا ترومای روانی، این شبکه میتواند بیش فعال شده و منجر به الگوهای مکرر افکار منفی خود محور شود.
شاخص مورد بررسی، اتصال مغز در حالت استراحت بود — یعنی میزان ارتباط این دو ناحیه هنگامی که مغز در حال فعالیت خاصی نبود. به عبارتی،میزان فعالیت شبکه نشخوار ذهنی در حالت استراحت سنجیده شد.
تنها گروه مدیتیشن با تمرکز توجه کاهش معناداری در اتصال میان PCC و هیپوکامپ نشان داد. این کاهش، تنها در گزارش ذهنی نبود، بلکه در سطح مغزی نیز منعکس شد و نشاندهنده کاهش فعالیت شبکه پیشفرض مرتبط با نشخوار فکری بود.
گروههای یوگای کندالینی و آموزش روانی اگرچه کاهش استرس را گزارش کردند، اما این تغییرات عصبی را نشان ندادند. این یافته به معنای نفی اثرات مثبت یوگا یا آموزش روانی نیست، بلکه بر اهمیت تکرار، بازگرداندن توجه و آموزش تمرکز تأکید دارد.
این یافته فرصتی برای بازنگری فراهم کرد.چیزی که به طور مکرر تمرین شود، در مغز تقویت میشود. در مدیتیشن تمرکز، دستور اصلی توجه به حواسپرتی و بازگشت به نقطهای خاص بود. این بازگرداندن توجه، خود تمرین بود،نه بخشی از آن.
در مقابل، گروه یوگا با ترکیبی از تکنیکها— حرکت، تنفس و آرامسازی — کار کردند، اما مشخص نیست که تمرکز ذهنی مداوم روی نقطهای خاص بخشی از تمرین بوده باشد. در صورت نبود این عنصر، ممکن است دلیل عدم تغییرات عصبی مشابه همین باشد.
این یافته، یکی از اصول کلیدی مدل آموزشی مؤسسه Minded را تقویت میکند.طراحی جلسات یوگا درمانی باید حول یک نقطه تمرکز درونی روشن — مانند تنفس، حس حرکت یا یک عبارت معنا بخش — باشد که شرکتکننده بارها و بارها به آن بازگردد. این کار نه تنها حضور ذهن را افزایش میدهد بلکه ثبات توجه ایجاد میکند که برای سلامت روانی پایدار و تغییرات عصبی بلندمدت ضروری است.
همچنین ممکن است اگر مدت مداخلات بیشتر بود یا تمرکز ذهنی در جلسات یوگا به صورت ساختاری اعمال میشد، نتایج متفاوت میبود.ترکیب غنای چندبعدی یوگا با تمرکز پایدار میتواند تغییرات عمیقتری ایجاد کند.
این مطالعه ارزش درمانی یوگا را زیر سؤال نمیبرد، بلکه بر ضرورت دقت و هدفمندی در روش آموزش تأکید میکند. مربیان یوگا باید جنبه آموزش ذهن را نیز جدی بگیرند، نه فقط ابعاد فیزیکی، انرژی محور یا احساسی آن.
اگر هدف ایجاد تغییرات معنادار در الگوهایی مانند نشخوار ذهنی باشد، باید نه تنها بر آنچه در تمرین یوگا انجام میشود، بلکه بر نحوه هدایت توجه درونی در طول آن تمرین تأکید شود.
راهنماییهای کلامی در کلاسهای یوگا اهمیت دارند. آنها ممکن است تنها جلب توجه نکنند، بلکه در حال شکل دادن به ساختار مغز باشند.
شما میتوانید از طریق پر کردن فرم یا تماس تلفنی با ما در ارتباط باشید.