تاخیر در روند پیری با یوگا – افسانه یا واقعیت؟

تاخیر در روند پیری با یوگا – افسانه یا واقعیت؟

متون باستانی یوگا اشاره کرده‌اند که تمرین منظم یوگا می‌تواند روند پیری را به تعویق انداخته یا حتی معکوس کند. مطالعات علمی اخیر نیز این ادعا را تأیید کرده‌اند و نتایج نشان می‌دهد که یوگا می‌تواند روند پیری فیزیکی را کند کرده و آسیب‌های ناشی از استرس را در سطح سلولی و DNA کاهش دهد.

یوگا چگونه روند پیری را کند یا معکوس می‌کند؟

مطالعات متعددی اثر یوگا بر جنبه‌های مختلف پیری و آسیب‌های مرتبط با آن را بررسی کرده‌اند:

یوگا روند پیری سلولی را کند می‌کند

‍

پیری تسریع‌ شده سلولی با بیماری‌های سبک زندگی مانند ناباروری، بیماری قلبی، افسردگی و دیابت در ارتباط است. شاخص‌های بارز پیری سلولی شامل آسیب به DNA،استرس اکسیداتیو و کوتاه شدن طول تلومرهاست. همچنین پیری سریع معمولاً با نوعی التهاب مزمن و خفیف به نام «التهاب پیری» (inflammaging)مشخص می‌شود.

مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۷ که در مجله Oxidative Medicine and Cellular Longevity منتشر شد، تأثیر یوگا و مدیتیشن بر پیری سلولی را در یک دوره ۱۲ هفته‌ای بررسی کرد. در پایان این دوره، بهبود چشمگیری در شاخص‌های پیری سلولی در شرکت‌کنندگان مشاهده شد. پژوهشگران نتیجه گرفتند که سبک زندگی مبتنی بر یوگا و مدیتیشن، می‌تواند سرعت پیری سلولی را کاهش دهد.

همچنین پاک‌ سازی‌های یوگایی مانند تنقیه(Basti) از جمله روش‌هایی هستند که به کاهش سرعت پیری نسبت داده می‌شوند.

یوگا التهاب و آسیب‌های مرتبط با استرس را کاهش می‌دهد

‍

مطالعه‌ای که در مجله Frontiers in Human Neuroscience منتشر شد، شرکت‌کنندگانی را که در یک اردوی یوگا و مدیتیشن سه‌ ماهه شرکت کرده بودند بررسی کرد. پس از این دوره، کاهش قابل‌ توجهی در اضطراب، علائم جسمی و افسردگی و افزایش آگاهی ذهنی در این افراد مشاهده شد. شاخص توده بدنی (BMI) نیز در حد کمی اما معنادار کاهش یافت.

افزایش فاکتورهای بیولوژیکی مثبت مانندBDNF (عامل تغذیه‌کننده عصبی مشتق از مغز)، پاسخ بیداری کورتیزول (CAR)و سیتوکین‌های ضد التهابی مانند اینترلوکین-۱۰ و همچنین کاهش در سیتوکین‌های پیش‌التهابی مانند اینترلوکین-۱۲ گزارش شد.

این تغییرات نشان‌دهنده تأثیر یوگا بر سلامت مغز، افزایش هوشیاری، آمادگی بدنی و کاهش التهاب در بدن است. التهاب نقش مهمی در بروز بیماری‌هایی چون چاقی، افسردگی و ناباروری دارد.

افزایش CARنیز با مقاومت بیشتر نسبت به استرس و افزایش بیداری صبحگاهی مرتبط است.

یوگا سطوح هورمون رشد و DHEAS را افزایش می‌دهد

‍

متون سنتی یوگا بیان می‌کنند که تمرین منظم به تنظیم عملکرد غدد درون‌ریز کمک می‌کند. با افزایش سن، ترشح هورمون رشد (GH) و DHEAS کاهش می‌یابد و این افت، یکی از عوامل اصلی بروز نشانه‌های پیری به شمار می‌رود. به همین دلیل این هورمون‌ها به عنوان هورمون‌های ضد پیری شناخته می‌شوند و DHEAS به‌ ویژه باعنوان «هورمون جوانی» معروف است.

مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۴ در مجله Evidence-based Complementary and Alternative Medicineنشان داد افرادی که طی یک دوره ۱۲ هفته‌ای هر روز صبح به تمرین یوگا پرداخته بودند، پس از این دوره، افزایش قابل‌ توجهی در سطح GH و DHEAS داشتند.

محققان پیشنهاد کردند که یوگا می‌توان دبه عنوان یک جایگزین غیر دارویی برای این هورمون‌ها عمل کرده و روند پیری را به تاخیر اندازد.

نتیجه‌گیری

‍

یوگا به عنوان روشی کاربردی برای ایجاد نظم ذهنی و جسمی و ارتقای سلامت جامع، محبوبیت چشمگیری یافته است. بازگشت به این سنت باستانی و توجه به فواید آن در به تعویق انداختن پیری، می‌تواند تأثیر مثبتی بر سلامت عمومی جامعه داشته باشد.

در کنار حرکات بدنی (آساناها)، استفاده منظم از تکنیک‌های تنفسی یوگا مانند پرانایاما، مدیتیشن، مودراها، و همچنین شیوه‌های پاک‌سازی یوگایی مانند نِتی (شست‌ و شوی بینی)، ناولی (تحرک عضلات شکمی)، و تراتاک (تمرکز بصری)، نقشی بسیار مؤثر در جوان‌سازی سیستم‌های بدن، کاهش استرس اکسیداتیو، حفظ آرامش ذهن و افزایش انرژی حیاتی ایفا می‌کنند. این ابزارها همراه با تغذیه مناسب و خواب باکیفیت،پایه‌های اصلی یک سبک زندگی ضد پیری بر اساس یوگا را تشکیل می‌دهند.

‍