وقتی بدن همکاری نمیکند: یوگا بهعنوان گفتوگو، نه دستور
وقتی بدن همکاری نمیکند، یوگا شکست نمیخورد؛ بلکه فرصتی برای عمیقتر شدن پیدا میکند.
بیشتر بخوانید
۲۹ آذر ۱۴۰۴
۲۹ آذر ۱۴۰۴
یوگا قرار نیست بدن را وادار به اطاعت کند. قرار است یاد بگیریم به بدن گوش بدهیم، با آن حرف بزنیم و از آن یاد بگیریم.
بسیاری از ما یوگا را با مجموعهای از دستورها میشناسیم:
نفس عمیق بکش، ستون فقرات را صاف نگه دار،کشش را بیشتر کن، چند ثانیه دیگر بمان.
اما بدن همیشه آمادهی اجرای دستور نیست.
درد، خستگی، آسیب، اضطراب، تغییرات هورمونی یا حتی استرسهای روزمره میتوانند باعث شوند بدن «همکاری نکند».
در این نقطه، دو مسیر وجود دارد:
یا بدن را وادار میکنیم اطاعت کند،
یا تمرین را به شکل اصیلتری تجربه میکنیم:یوگا به عنوان گفتوگو با بدن.
این مقاله بررسی میکند که چرا رویکرد دستوری در یوگا همیشه کارآمد نیست، و چگونه نگاه علمی و فلسفی یوگا از ما میخواهد به بدن گوش بدهیم، نه اینکه به آن فرمان بدهیم.
از دید علم فیزیولوژی و عصبشناسی، بدن یک سیستم پویا و هوشمند است، نه یک ماشین فرمان پذیر. دلایل رایج عدم همکاری بدن شامل موارد زیر است:
فعال بودن سیستم عصبی سمپاتیک (استرس مزمن)
التهاب یا خستگی عضلانی
اختلال در الگوی تنفس
کمبود خواب یا انرژی
حافظهی عصبی ناشی از آسیبهای قبلی
تحقیقات نشان میدهد زمانی که بدن تحت فشار روانی است، دامنهی حرکتی کاهش مییابد و توانایی هماهنگی عضلات افت میکند.
در این شرایط، تلاش برای «اجرای کامل حرکت»نهتنها مفید نیست، بلکه میتواند باعث افزایش تنش و حتی آسیب شود.
در یوگاسوتراهای پاتانجلی، تمرین آسانا اینگونه تعریف میشود:
Sthira SukhamAsanam
یعنی وضعیت بدنی باید هم *پایدار* باشد و هم *راحت*.
اگر بدن همکاری نمیکند، یعنی یکی از این دو اصل نادیده گرفته شده است.
یوگا از ابتدا قرار نبوده تمرین اطاعت باشد؛
تمرین **تعادل بین گوش دادن و پاسخ دادن**بوده است.
در گفتوگو:
گوش میدهیم
پاسخ میدهیم
مکث میکنیم
مسیر را بر اساس واکنش طرف مقابل تغییر میدهیم
در یوگا هم همین اتفاق میافتد.
حرکت را بر اساس بازخورد بدن تنظیم کنیم
درد را اطلاعات بدانیم، نه مانع
محدودیت را پیام ببینیم، نه شکست
هدف را «تجربه» بدانیم، نه «شکل نهایی حرکت»
تفاوت رویکرد دستوری و رویکرد گفتوگویی در تمرین
بدن باید حرکت را انجام دهد
درد نادیده گرفته میشود
تمرکز روی ظاهر آسانا است
پیشرفت خطی تعریف میشود
بدن راهنمای تمرین است
حسهای بدنی اولویت دارند
تمرکز روی کیفیت تجربه است
پیشرفت غیرخطی و پویا پذیرفته میشود
مطالعات در حوزهی somatic practices نشان میدهد رویکرد دوم باعث کاهش آسیب و افزایش ماندگاری در تمرین میشود.
وقتی بدن احساس امنیت کند، همکاری افزایش مییابد.
حرکات آهسته، مکثها، و کاهش فشار باعث فعال شدن سیستم پاراسمپاتیک میشوند؛ سیستمی که مسئول ترمیم، تعادل و آرامسازی است.
یوگا در اصل یک تمرین تنظیم سیستم عصبیاست، نه فقط کشش عضلات.
۱. اسکن بدن نشسته (۳ دقیقه)
قبل از هر حرکت، بدن را بررسی کن.
نه برای اصلاح، فقط برای آگاهی.
۲. حرکتهای کوچک ستون فقرات (۵ دقیقه)
حرکتهای بسیار محدود و آهسته.
اگر بدن پاسخ داد، ادامه بده؛ اگر نه، مکث کن.
۳. انتخاب آگاهانه آسانا (۴ دقیقه)
یک حرکت را خود بدن انتخاب کند:
خم، کشش، پیچ یا استراحت.
۴. توقف آگاهانه (۳ دقیقه)
تمرین را با توقف کامل به پایان برسان.
نه برای ریلکس شدن، برای شنیدن پاسخ بدن.
در کلاسهای گروهی، بدنها متفاوتاند.
رویکرد دستوری ناخواسته بعضی بدنها را حذف میکند.
اما رویکرد گفتوگویی، فضا را ایمن و فراگیر میکند.
این همان جایی است که یوگا از تمرین بدنی به آموزش آگاهی تبدیل میشود.
وقتی بدن همکاری نمیکند، یوگا شکست نمیخورد؛
بلکه فرصتی برای عمیقتر شدن پیدا میکند.
یوگا قرار نیست بدن را وادار به اطاعت کند.
قرار است یاد بگیریم به بدن گوش بدهیم،با آن حرف بزنیم و از آن یاد بگیریم.
در این نگاه، بدن دشمن یا مانع نیست؛
بلکه شریک تمرین است.
شما میتوانید از طریق پر کردن فرم یا تماس تلفنی با ما در ارتباط باشید.
